Administratieve procedures worden steeds complexer en het is niet ondenkbaar dat iemand ongewild een foutje maakt. Een vergissing is immers snel gebeurd. En dat moet kunnen, volgens de Belgische ombudsmannen. Het corrigeren van een vergissing is veel belangrijker dan het afstraffen ervan.
Het is tegen deze achtergrond dat het recht op vergissing ten tonele verschijnt. Een recht dat als doel heeft de vertrouwensband tussen burgers en overheid te herstellen en zowel in Nederland als Frankrijk reeds in de wet is ingeschreven. Ook in België werd het principe, via een resolutie van ombudsman.be, in verschillende regeerakkoorden opgenomen.
Het recht op vergissing is gebaseerd op een eenvoudige maar essentiële premisse: vertrouw de burger en ga ervan uit dat hij te goeder trouw handelt. Het is evenwel een paradigmaverschuiving die vraagt om een diepgaande cultuuromslag binnen de overheid. De voorkeur moet gaan naar een welwillende en educatieve aanpak in plaats van een strikt bestraffende logica.
Een wetgevend kader voor een menselijkere overheid
Wettelijke erkenning van het recht op vergissing zou burgers niet alleen in staat stellen om dit recht in te roepen in hun contacten met de overheid, maar ook om het te doen gelden voor een rechtbank. Door dit recht in de wet vast te leggen, zouden ambtenaren ook gerustgesteld worden in hun beslissingen, omdat ze een duidelijk, niet-arbitrair kader krijgen om rekening te houden met correcties van burgers.
Het recht op vergissing is evenwel geen vrije baan voor fraude. Integendeel, het is net bedoeld om een onderscheid te maken tussen te goeder trouw gemaakte vergissingen en opzettelijke overtredingen.
Een engagement voor een moderne en toegankelijke administratie
Voor Ombudsman.be moeten verschillende sleutelelementen geïntegreerd worden in deze wettelijke erkenning:
- De mogelijkheid voor burgers om een vergissing recht te zetten binnen een redelijke termijn, op eigen initiatief of na een expliciete uitnodiging van de administratie.
- Een verplichting voor burgers om te goeder trouw te handelen, waardoor elke poging tot fraude wordt uitgesloten.
- Verduidelijking van de rol van de overheid bij het ondersteunen en informeren van burgers.
De invoering van een dergelijk wettelijk kader zou een belangrijke stap zijn in de richting van een transparantere en toegankelijkere overheid die de rechten van burgers respecteert.
Conclusie
Het wettelijk vastleggen van het recht op vergissing is een belangrijke stap in de richting van een eerlijker en menselijker bestuur. Door dit principe officieel en in de wet te erkennen, zou de Belgische overheid een sterk signaal afgeven ten voordele van een samenleving gebaseerd op vertrouwen en samenwerking.
